Hitit Üniversitesinde, üzerindeki sensörler sayesinde algıladığı kokunun yoğunluğuna göre otomatik olarak devreye giren aspiratör geliştirildi.

Makine ve imalat teknolojileri alanında ihtisaslaşan Hitit Üniversitesinde yeni bir proje daha hayata geçirildi. Mühendislik Fakültesi bünyesinde yürütülen bir proje kapsamında mutfaklarda hava kalitesini artıran “akıllı aspiratör” geliştirildi.

Doç. Dr. Mehmet Fatih Işık’ın danışmanlığında, Enerji Sistemleri Mühendisliği Anabilim Dalı öğrencisi Abdurrahman Emekçi tarafından hazırlanan ve Sanayiye Yönelik Yurt İçi Yüksek Lisans Burs Programı kapsamında desteklenen “Aspiratörler için Bulanık Mantık Tabanlı Kapalı Döngü Kontrol ve Uyarı Sisteminin Geliştirilmesi” konulu yüksek lisans tez çalışması tamamlandı.

Doç. Dr. Mehmet Fatih Işık, konuya ilişkin olarak yaptığı açıklamada, mutfaklarda yemeklerin hazırlanması sırasında ortaya çıkan kokuya bağlı olarak hava kalitesinde yaşanan sorunların, insan sağlığı üzerinde ciddi olumsuz etkileri olabildiğini söyledi.

Özellikle kızartma, sucuk, etli yemek yapımı gibi benzeri durumlara bağlı ortaya çıkan kokunun bertaraf edilmesi için günümüzde kullanılan aspiratörlerden arzu edilen verimin alınamadığını anlatan Doç. Dr. Işık, “Günümüzde kullanılan mevcut aspiratörler, tamamen kullanıcıların gözlemlerine göre manuel olarak çalıştırılmaktadır. Çoğunlukla aspiratörlerin sabit kademede çalıştırılma ihtiyacı hissediliyor. Daha sonra kişinin gözlemlerine dayanarak kademe sayısı yükseltilerek veya azaltılarak motorun hızı ayarlanıyor. Özellikle evlerde mutfaklarda bu şekilde tam olarak giderilmeyen koku, pencere ve kapı açılarak daha hızlı şekilde bertaraf edilmeye çalışılıyor. İşte bu sorunu çözmek için hazırladığımız proje kapsamında tamamen otonom çalışan bir akıllı aspiratör geliştirdik. Bizim tasarladığımız sistemde bunlar hem bir otonom halinde yapılacak diğer taraftan uyarı ve ikaz sistemiyle bir nevi kişi uyarılmış olacak. Hava kalitesi istenilen seviyeye gelindiği andan itibaren otomatik olarak aspiratör kapanacak ve bu şekilde güzel bir hava kalitesine sahip ortam ortaya çıkmış olacak” diye konuştu.

‘6 farklı sensörle hava kalitesi kontrol altında’
Akıllı aspiratörün, karbonmonoksit, hava kalite, hidrojen, lpg-propan gaz ve nem-sıcaklık ile baca sensörü olmak üzere 6 farklı sensörle otomatik çalışma özelliğine sahip olduğuna işaret eden Doç. Dr. Işık, “Aspiratöre yerleştirilen 6 farklı sensörle ortamın hava kalitesi sürekli kontrol altında tutuluyor. Bu sensörlerden elde edilen veriler, bulanık mantık tabanlı olarak işlenerek aspiratörün motor hızı ayarlanıyor. Bu sistem, enerji anlamında da ciddi bir tasarruf sağlamış oluyor. Çünkü normalde piyasadaki mevcut aspiratörler sabit devirlerde çalıştırılırken ister istemez tüketilen enerji de sabit bir şekilde olmakta ve kademe sayısı arttığı zaman kullanılan enerji değeri de artış göstermektedir. Bizim yaptığımız sistemde kademe sayıları hava kalitesine göre değerlendirildiği için burada enerji anlamında da bir tasarruf ortaya çıkmış oldu” dedi.

‘Baca hava akışını da kontrol ediyor’
Diğer taraftan, piyasadaki aspiratörler çalıştırılırken baca hava akışının görülmediğini, sadece aspiratörün çalışma hızının gözlemlenebildiğini dile getiren Doç. Dr. Işık, “Yani bacadan hava geçiyor mu geçmiyor mu, bunu çok fazla göremiyoruz. İşte bizim yaptığımız aspiratörde aynı zamanda bacanın hava akışının olup olmadığı da kontrol edilebiliyor. Bu sayede aspiratörün etkin kullanımına bağlı olarak mutfakta insan refahı en üst düzeye çıkartılmış olacaktır. Artık kızartma, yemek kokusuna tamamen son verilecek” şeklinde konuştu.

‘Akıllı aspiratör yakında piyasaya sürülecek’
Hitit Üniversitesi’nin ‘makine ve imalat teknolojileri’ alanında ihtisaslaşan tek üniversite olarak, ‘akıllı aspiratörün’ piyasaya kazandırılması için çalışma başlattıklarını bildiren Doç. Dr. Işık, “Bu alanda ülkemiz ve bölgemizde gerçekten çok büyük firmalar var. Bu firmalarla işbirliği yaparak ürünümüzün piyasaya sürülmesi noktasında bir çalışma içindeyiz. Rektörümüz Prof. Dr. Ali Osman Öztürk’ün girişimleri sayesinde bu yolda ilerliyoruz. İstiyoruz ki bu ürünümüz prototip olarak kalmasın. Makine ve imalat teknolojileri alanında ihtisaslaşan tek üniversiteyiz ve bu ürünü de bu alan içinde değerlendirerek ve sektöre kazandırarak bölgemize ve ülkemize ciddi bir katkı sunmuş olacağız” ifadelerini kullandı.

‘Ev hanımları için çok büyük kazanım’
Akıllı aspiratör çalışmasını, yüksek lisans tezi olarak sunan Abdurrahman Emekçi de çok düşük bir maliyetle geliştirilen cihazın, özellikle evlerde mutfaklarda daha çok zaman geçiren ev hanımlarını çok mutlu edeceğini söyledi.

Ev hanımlarının zamanlarının büyük kısmını kapalı ortamda, özellikle de mutfakta geçirdiğini anlatan Abdurrahman Emekçi, “Kapalı ortamlarda hava kalitesi insanlar için çok önemli konudur. Ortamdaki karbonmonoksit, karbondioksit türü gazlar, insanlarda stres, yorgunluk gibi etkileri de olabiliyor. Özellikle mutfaklarda kapalı alanlarda gününün çoğu kısmını geçiren ev hanımlarının, bu gazların etkisiyle strese, depresyona girme ihtimalleri artabiliyor. Dolayısıyla bizim geliştirdiğimiz akıllı aspiratörün, mutfaklarda en ideal hava kalitesini sunacağı için ev hanımları açısından çok büyük kazanım olduğunu düşünüyorum. “dedi.

Bir yıllık sürede geliştirdikleri aspiratörün maliyetinin de çok düşük olduğunu belirten Abdurrahman Emekçi, “Bu cihazımızda kullandığımız sensörler piyasa fiyatları uygun. Dolayısıyla bu cihaz çok cüzi fiyatlara mal oldu. Yaklaşık 400-500 TL gibi maliyeti var. Dolayısıyla bu yönüyle de cazip” ifadesini kullandı.